Kullandığımız eşyaları neden değiştirme gereği duyarız? Kullandığımız ürünler neden eski olur? Aldığımız ürün neden bir süre sonra arıza verir? Kullandığımız telefonlar neden güncelleme almaz? Kullandığımız bilgisayarlar zamanla neden eski olup değiştirme ihtiyacı duyarız? Eşyalarımız neden bozulur? Planlı eskitme nedir? Neden planlı eskitme yapılır? Sorusunun cevabı makalemizde…

Planlı eskitme (Ürün yaşam döngüsü)

Bir ürün üretildiğinde, geliştirilip hazır hale getirildiğinde telefon, tablet,bilgisayar günlük hayatta kullandığımız aklınıza gelebilecek tüm eşyalar  hayatı tasarlanırken tabiî ki de ölümü de tasarlanıyor, hatasını tasarlamak demek daha kolay olur. Üreten firmalar öyle bir ürün üretelim ki şu kadar saat, şu kadar zaman sonra çalışamaz hale gelsin.

Kullandığınız bir cep telefonu düşünün, belirli bir süre sonra takılıp,donup,yavaşlayıp belirli bir süre sonra daha yavaşladığını hissediyorsunuz, yada tam tersi yenisi çıktı hani buda yeterince eskidi diye düşündünüz mü?

Aslında tamamen psikolojik bir şey değildir bu kullandığınız ürün bu telefon yada farklı bir şeyde olabilir. Bu kullanılan ürünün ömrünü tamamladığına başladığı için gerçekten de yavaşlıyor kullandığımız ürünler. Bir telefondan örnek verelim; telefonunuzu kullanıyorsunuz fakat batarya ömrü düştüğü için telefonun performansı ve çalışması tabi ki de çözüm sıradan tüketici olup bir ürünün yenisine yönelmek. Fark ettiniz mi bilmiyorum ilk üretilen telefonlarda bataryaya müdahale edilebiliyordu, bittiğinde yada şarz dolmadığı zaman bir batarya alıyorduk, takıyorduk ve cihaz çalışmaya devam ediyordu artık bunu yapmamız mümkün değil çünkü son kullanıcıya bu fırsatı vermemek için bataryaları tümleşik yaptılar.

Üreten firmalar kullanılan ürünlerin her yıl yenilenmesini istiyor bu yıllık yaşam döngüsü yeni bir şey değil bu sadece telefon ile alakalı bir makale de değil, üstelik bir örneği otomobil dünyasında görülmeye başladı 1924 yılında 4 tekerlekli araç üreten binlerce marka otomobil üretiyor her defasında bu otomobillere bir yeni özellik ekleyerek son kullanıcıları ile buluşturuyor.

Bir örnek daha eskiler daha iyi bilir bir ampulden örnek verelim ampul geçmiş dönemde üretilen ve günümüzün teknolojilerinde değişik isimlerle karşımıza çıkan bir aydınlatma teknolojisi ilk üretilen ampuller  daha uzun süre çalışırken git gide çalışma saatleri düşerek her yıl aldığımız bir ürün haline geliyor. Bir başka örnek; ilk sentetik tekstil ürünü naylon kadın çorapları 1946 yılında yılda 360 milyon üretiliyordu ama talebe bir türlü yetişilemiyordu. Bunun sebebi ise üretilen çorabın çok dayanıklı olması uzun süre kullanılabilmesi o kadar sağlamdı ki bu çoraplar salıncak olarak kurup sallana bilirdiniz.

Şimdi soruyorum bayanlara şimdi neden çoraplarınız kaçıyor sebebi ne yine aynı çorap, yine aynı malzeme, naylon çorabı icat eden firma ve üretime gecen fabrika bu kez de talep düşünce artık zayıflatmak için çalışmalar yapmış ve daha zayıf ve daha dayanıksız bir ürün ortaya çıkmış e hali ile bu sefer buna da yavaş yavaş dayanıksız çoraplar piyasaya sürülmüş işte bunlar plansız eskitme…

Bu durumda ekonomi canlanıyor ve talep bitmiyor talep bitmeyince arz devam ediyor ve fiyatlar düşüyor mu acaba?

Bide su taraftan bakın bir yıllık ürün üretmek demek bir yıl sonra çöp demek aynı zamanda biz bu durumda sürekli büyüyen bir çöplük üretmiş oluyoruz aslında üretim büyüme gelişme gibi  kelimeleri düşünmek ve buna göre hareket etmek lazım aslında çorabımız yırtılırsa yenisini almak zorundayız yada telefonumuz bozulursa iletişime geçmek için yine mecbur bir telefon almamız gerekli piyasaya arz ediliyor ihtiyaç için değil zevk için alışveriş yapmış oluruz.